Często w kontekście pracy tłumacza spotykamy się z pojęciem tłumaczenia i lokalizacji. To wyrażenia nierozerwalnie związane z pracą tłumacza. Warto wiedzieć, że każde z nich ma inny zakres znaczeniowy. Chcąc poznać jakie są między nimi różnice, warto przede wszystkim wiedzieć, czym każde z nich jest. Do tego równie często dochodzi termin internacjonalizacja i globalizacja. Laikowi trudno jest je rozróżnić. I często wiele osób używa ich zamiennie. Czy jest to prawidłowe?

Okazuje się, że nie. Każde z tych terminów ma własne znaczenie. I inny zakres. Różnorodność pojęć związanych przekładem językowym może przyprawić o zawrót głowy.

Rozszyfrujmy więc dziś, czym tak naprawdę jest tłumaczenie, a czym lokalizacja. Poznajmy ich znaczenie oraz najważniejsze różnice między tłumaczeniem a lokalizacją. Okazuje się, że wcale nie są to synonimy. Nie powinniśmy ich także stosować zamiennie. Czym się rożni tłumaczenie od lokalizacji? Oto krótki przewodnik po tłumaczeniach i lokalizacji.

Czym jest tłumaczenie?

Wydawać by się mogło, że każdy doskonale wie, czym jest tłumaczenie. Otóż, najprościej tłumaczeniem jest odwzorowanie tekstu z języka źródłowego na język docelowy. Najważniejszą cechą tłumaczenia jest wierność, dokładność i spójność z tekstem w języku obcym. Czyli inaczej – jest to dosłowne tłumaczenie z jednego języka na drugi. Istnieje wiele rodzajów tłumaczeń.

Najprostszą ich klasyfikacją jest podział na tłumaczenia pisemne i ustne. W obrębie zaś tłumaczeń pisemnych są tłumaczenia zwykłe i tłumaczenia przysięgłe. Czym rożni się tłumaczenie zwykłe od przysięgłego? Te ostatnie może realizować wyłącznie tłumacz przysięgły. Tłumaczenia ustne z kolei dzielimy na konsekutywne i symultaniczne. Zasadniczo proces tłumaczenia polega na doskonałym dopasowaniu treści w języku docelowym i zachowaniu wymiaru kulturowego. Równie ważny w przekładzie jest kontekst tłumaczeniowy. Jego zadaniem jest najwierniejsze przekazanie treści na język docelowy. To niełatwe zadanie.

Aby przetłumaczyć jakikolwiek tekst czy wypowiedź, sama znajomość danego języka nie wystarcza. To proces wymagający od tłumacza zdecydowanie więcej. To zaangażowanie inteligencji, wiedzy merytorycznej i przede wszystkim doświadczenia. Zgodnie z definicją tłumaczenie dosłowne to tłumaczenie doskonałe. Jednak nie zawsze w ten sposób można dokonać przekładu. A tym bardziej tłumaczenie słowo w słowo. Samo odwzorowanie tekstu w języku docelowym nie wystarczy. Aby tłumaczenie było dobre, musi spełniać wysokie wymagania. I nie jest to tylko poziom językowy. To także oddanie kontekstu kulturowego danego kraju i jego tradycji.

Czym jest lokalizacja?

Termin ten jest związany z przystosowaniem danego produktu do potrzeb rynku. Zgodnie z definicją, lokalizacja językowa to proces adaptacji wcześniej przetłumaczonego tekstu. Lokalizacja jest procesem, który ma na celu dopasowanie tłumaczenia do potrzeb rożnych kultur. Czym rożni się tłumaczenie od lokalizacji? Przede wszystkim tym, że lokalizacja opiera się na dogłębnej analizie kultury docelowej. Po prostu chodzi o dostosowanie przetłumaczonego tekstu do warunków danej kultury. Jako przykład można wskazać chociażby przygotowanie motoryzacyjnej strony internetowej przeznaczonej na rynek arabski. Nie może na niej znaleźć się żadne odniesienie do kobiet ani religii. Polega ona na osadzeniu tłumaczenia w konkretnym kręgu kulturowym. W uproszczeniu można określić, że lokalizacja jest bardziej zaawansowana niż tłumaczenie. Idzie po prostu o krok dalej niż sam przekład. Jej zadanie można określić jako wpisanie tłumaczenia tekstu w kontekst globalny. Nie należy jednak mylić lokalizacji z globalizacją. Ale o tym za chwilę.

Lokalizacja wykonywana jest po to, aby dopasować daną treść do wymagań rożnych języków i regionów. Czyli tam, gdzie tekst ma funkcjonować. Proces lokalizacji jest ściśle związany z adaptacją kulturową i tłumaczeniem oprogramowania, gier komputerowych.

Warto wiedzieć, że proces lokalizacji treści powinien uwzględniać pewne kwestie. To przede wszystkim standardy techniczne, oczekiwania rynku docelowego oraz wymagania stylistyczne. Lokalizacja obejmuje pojęcia niejednoznaczne. Takie, które są mocno zakorzenione w danej kulturze. To na przykład idiomy, metafory, gramatyka, kolory czy waluta. Co ciekawe, lokalizacja dotyczy także pojęć, które nie mają odpowiedników w języku docelowym. To na przykład nazwy potraw slangu czy mowy potocznej.

Jak rozpoznać, że dany tekst wymaga lokalizacji? Najlepiej powierzyć jego przekład do profesjonalnego biura tłumaczeń. Specjaliści językowi najlepiej zlokalizują treść. Dzięki temu tekst np. z języka angielskiego będzie idealnie wkomponowany w kulturę polską.

Czym różni się tłumaczenie od lokalizacji?

Przede wszystkim celem i rodzajem treści. Tłumaczenie powinno być najwierniejszym odwzorowaniem treści z języka źródłowego. Powinno być najbliższe oryginałowi. Chodzi o tłumaczenie dosłowne, spójne i wierne. Samo tłumaczenie wystarczy do tłumaczenia np. podręczników czy tekstów technicznych. W nich najważniejsza jest wierność i precyzja przekładu. Tego rodzaju treści nie muszą być osadzone w kulturze różnych języków i regionów docelowych. Ich cel jest inny. To edukacja i przybliżenie znaczenia materiału źródłowego.

Inaczej jest z lokalizacją. Jest bardzo istotna dla tekstów stworzonych w celach marketingowych. To na przykład strony www, sklepy internetowe czy ulotki reklamowe. W nich najważniejsze jest wpisanie treści w konkretny rynek docelowy. Idealna lokalizacja treści to taka, dzięki której odbiorca utożsamia się z treścią, którą czyta. Dlatego strony internetowe tworzone są dla konkretnych odbiorców. Inaczej ta sama strona internetowa będzie wyglądała w Japonii, inaczej w Tunezji, a jeszcze inaczej w Polsce.

Lokalizacja treści po prostu zbliża odbiorcę globalnego do konkretnego produktu czy usługi. Jaki jest cel lokalizacji? Jej zadaniem jest zapewnić jak najlepsze zrozumienie tekstu w języku docelowym. Tak, aby treść była dosłownie odczuwalna przez odbiorcę z danego kraju. I tym właśnie rożni się lokalizacja od tłumaczenia. Po prostu wersja ostateczna tekstu nie będzie dosłownym tłumaczeniem. Będzie bowiem uwzględniać wiele poza tłumaczeniowych aspektów. Takich, które zapewnią najbliższa konotację kulturową.

Jak widać różnice między tłumaczeniem a lokalizacją są zauważalne. Ale o co chodzi z tą globalizacją? Czym jest globalizacja? Najprościej – to tworzenie treści na skalę międzynarodową, globalną. To złożony proces związany z wprowadzeniem danego produktu na światowe rynki. I pojęcie to jest ściśle związane z tłumaczeniami i lokalizacją. Z pewnością każdy, kto chce rozwinąć swoją działalność na rynki międzynarodowe powinien zadbać o profesjonalne tłumaczenie i lokalizację. Tylko w ten sposób dotrze do nowych klientów na rynkach zagranicznych.

Krystian Szymański

Mam na imię Krystian i jestem poznaniakiem. Od 2 lat pracuję jako tłumacz języka norweskiego i twórca artykułów o tematyce lingwistycznej. W swojej pracy cenię elastyczność i możliwość nieustannego rozwoju, dzięki czemu swoim doświadczeniem i praktyczną wiedzą chętnie się z Wami podzielę. Poza pracą czas wolny spędzam na basenie, gdzie od ponad 7 lat amatorsko uprawiam pływanie. Jest to dla mnie fantastyczny relaks i odprężenie po długim dniu oraz solidna dawka pozytywnej energii na cały następny dzień.